درمان مجدد ریشه(اندومجدد)

عصب کشی مجدد یا درمان مجدد ریشه چیست؟
عصب کشی مجدد یا درمان مجدد ریشه دندان روشی است که در آن دندان دوباره باز شده و مواد پرکردگی که داخل کانال ریشه قرار داده شده بود، خارج می شود. اندودنتیست دندان را به دقت بررسی می کند و به دنبال کانال های اضافی احتمالی و دلایل احتمال می گردد. کانال دندان دوباره شکل دهی و تمیز می شود و عاملی که باعث ایجاد عفونت در درمان اولیه شده بود، برطرف می شود و دوباره کانال ریشه پر می شود.
عصب کشی مجدد نسبت به  عصب کشی اولیه پیچیده تر است و نیاز به تکنیک های درمانی خاصی دارد و در نتیجه فقط توسط متخصص عصب کشی یا اندودنتیست قابل انجام است.

چرا عصب کشی مجدد؟
گاهی اوقات با وجود انجام درمان ریشه، دندان هنوز دردناک و مشکل دار باقی می ماند. حتی با وجود اینکه ماه ها و یا سال ها از انجام عصب کشی اولیه گذشته است. اگر دندان شما بهبود نیافته است و یا دوباره مشکل دار شده است، باید یک شانس دوباره به آن بدهید.
دلایل عصب کشی مجدد
۱ – وجود کانال های باریک و یا انحناداری که در درمان اولیه درمان نشده اند.
۲ – پیچیدگی آناتومی کانال که باعث شده در درمان اولیه قسمتی از کانال درمان نشده باشد
۳ – تأخیر در قرار دادن ترمیم و یا روکش بعد از روت کانال و در حالت پانسمان باقی ماندن دندان برای مدت طولانی
۴ – ترمیم نامناسبی که باعث نشت بزاق به داخل کانال ریشه شده است
۵ – پوسیدگی جدیدی که در دندان ایجاد شده است و باعث آلوده شدن مجدد کانال ریشه شده است.
۶ – دندان دچار شکستگی شده است.
شکست درمان ریشه دندان
یکی از شایعترین علل شکست درمان ریشه دندان، وجود کانال اضافه است
طی retreatment یا درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد)، دندان دوباره باز شده و مواد پرکردگی که داخل کانال ریشه قرار داده شده بود، خارج می شود. اندودنتیست دندان را به دقت بررسی می کند و به دنبال کانال های اضافی احتمالی و دلایل احتمال می گردد. کانال دندان دوباره شکل دهی و تمیز می شود و عاملی که باعث ایجاد عفونت در درمان اولیه شده بود، برطرف می شود و دوباره کانال ریشه پر می شود.
در هر صورت مطمئنا بهترین انتخاب حفظ دندان موجود است و در صورتی که درمان مجدد ریشه قابل انجام باشد، باعث خواهد شد که دندان حتی به اندازه طول عمر عملکرد داشته باشد.
تکنولوژی های پیشرفته که مدام در حال بروزرسانی شدن هستند، می توانند به حفظ دندان شما کمک کنند.
تنها آلترناتیو برای درمان مجدد ریشه کشیدن دندان است؛ که جایگزین کردن فضای خالی یا توسط ایمپلنت و یا بریج صورت می گیرد که هردوی این روش ها هزینه بر تر از نگه داشتن دندان موجود می باشد.
سوال های مرتبط با عصب کشی مجدد
سوال اول: هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟
فاکتورهای تعیین کننده هزینه درمان ریشه شامل تعداد کانال های دندان، درمان مجدد و یا اولیه بودن، انجام کار توسط دندان پزشک عمومی و یا متخصص است. باید بدانید که با سه کاناله بودن دندان، هزینه روت کانال سه برابر نمی شود و با یک کاناله بودن ان، هزینه تقسیم بر سه نمی شود.
سوال دوم : کیست ریشه دندان چگونه درمان می شود؟
برای درمان کیست ریشه دندان، روت کانال تراپی مورد نیاز است. اگر دندان قبلا روت کانال یا عصب کشی شده و کیست انتهای ریشه وجود دارد، باید درمان مجدد ریشه دندان (روت کانال ثانویه) انجام پذیرد درمان مجدد ریشه ی دندان لزوما باید توسط دندان پزشک متخصص ریشه ی دندان انجام شود. کیست انتهای ریشه دندان به مرور زمان ایجاد می شود. بعد از انجام درمان ریشه توسط اندودنتیست با تدابیری که به کار برده می شود به مرور زمان هم از بین میرود. یک رادیوگرافی پیگیری شش ماه بعد از درمان باید صورت گیرد تا از روند بهبود کیست اطمینان حاصل شود.
سوال سوم : آیا درمان ریشه دندان (عصب کشی) طولانی است و نیاز به چندین جلسه مراجعه دارد؟
درمان عصب کشی بسته به تعداد کانال های دندان، نوع درمان (درمان اولیه یا درمان مجدد) و پیچیدگی درمان بین نیم تا یک ساعت و نیم طول می کشد. در صورت نبودن عفونت یا پیچیدگی خاص، درمان به صورت یک جلسه ای انجام می شود. در بعضی موارد که دندان دچار عفونت حاد شده باشد، نیاز به قرار دادن مواد دارویی داخل دندان هست که ضدعفونی از داخل ریشه دندان صورت گیرد، در این حالت پر کردن ریشه دندان (اتمام RCT) در جلسه دوم صورت می گیرد.
سوال چهارم: آیا اگر درمان عصب کشی با شکست مواجه شود، دندان باید کشیده شود؟
بعد از بررسی علت شکست درمان ، در ۸۵ درصد موارد انجام درمان مجدد یا retreatment دارای موفقیت می باشد. به این صورت که مواد پرکردگی قبلی داخل ریشه، خالی شده و کانال های ریشه دوباره شکل دهی و پاکسازی و ضدعفونی می شوند. سپس دوباره کانال ریشه پر می شود. همانطور که گفته شد، درصد موفقیت درمان مجدد ریشه ۸۵ درصد می باشد.
چرا دندان به درمان مجدد ريشه نياز پيدا ميكند؟
در برخي موارد، دندان‌هايي که معالجه ريشه شده‌اند، درمان‌شان با موفقيت همراه نيست و توصيه مي‌شود براي اينکه نقايص درمان قبلي رفع شود مجددا تحت درمان قرار گيرند. در برخي موارد، حين کار براي دندانپزشک مشکل‌هايي ايجاد مي‌شود يا به علت ساختمان، آناتومي و شکل دندان در ريشه‌ها کار ايده‌آل انجام نمي‌شود. بنابراين ممکن است درمان اوليه ناموفق باشد. همچنين ممکن است به علت عفونت قبلي ريشه‌ها، ضايعه در انتهاي ريشه شکل بگيرد که در اين صورت دندان با تشخيص دندان‌پزشک کانديداي درمان مجدد خواهد شد. در برخي موارد با وجود درمان ايده‌آل نتيجه درمان موفقيت‌آميز نيست و به عبارت بهتر درمان با شکست مواجه مي‌شود. در اين صورت ممکن است دندان‌پزشک متخصص تصميم بگيرد مجددا دندان را تحت درمان قرار دهد يا اينکه جراحي کند. همچنين در صورتي که دنداني درمان شده باشد و پرکردگي تاج آن تخليه شده باشد با نظر دندان‌پزشک مجددا تحت درمان قرار مي‌گيرد
حتي اگر درمان اوليه درست انجام شده باشد ولي ترميم مناسب تاج انجام نشده باشد يا پانسمان براي مدت بيش از 2 هفته افتاده باشد لازم است درمان مجدد انجام شود. چون محيط دهان بسيار آلوده است و ميکروب‌هاي زياد و متنوعي در محيط دهان و بزاق وجود دارد. اگر تاج دندان ترميم نشود، ارتباط بين محيط دهان و کانال دندان وجود دارد. در آزمايش‌هاي مختلف ثابت شده که اگر تاج دندان ترميم نشود باوجود درمان ريشه مناسب، ميکروب‌ها ظرف 2 تا 3 هفته مجددا کانال را آلوده مي‌کنند. به همين دليل و به خصوص در مواردي که دندان درمان ريشه‌ شده احتياج به روکش دارد، لازم است با نظر دندان‌پزشک درمان مجدد ريشه انجام شود.
درمان مجدد ريشه چه مراحلي دارد؟
در مرحله اول ، پس از برداشتن پوسيدگي و ترميمهاي قبلي ، از تاج دندان مسيري جهت ورود به فضاي داخل دندان و كانالها ايجاد ميگردد.
در مرحله دوم ، تمام مواد پر شده قبلي در كانالها را توسط وسائل باريك سوزن مانندي ( بنام فايل ) خارج نموده و پس از نفوذ تاانتهاي كانال  در صورت امكان سراسر ريشه را توسط اين وسايل از سايز كوچك به بزرگ تميز و پاكيزه مي كنيم.
در مرحله سوم ، با مواد مخصوص صورتي رنگي ( به نام گوتا پركا ) ، كانال تميز و پاكيزه شده را پر و مسدود مي‌كنيم تا ميكروبها نتوانند در اين فضاها وارد شوند.
در تمام مراحل فوق ، طول كاركرد وسايل بكار برده شده تا انتها كانال توسط راديوگرافي و وسايل ديجيتالي كنترل مي گردد و در نهايت تاج دندان ، پانسمان شده و جهت ترميم و يا روكش كردنِ دندان به دندانپزشك مربوطه ارجاع مي گرديد
اصطلاح غلط عصب كِشي يا عصب كُشي تنها اقدامي كم و جزئي از مراحل فوق مي باشد و لفظ درمان مجدد ريشه (ري اندو) اصطلاح صحيح مي باشد.
آيا دنداني كه به درمان مجدد ريشه نياز دارد لزوما دردي احساس مي كند؟
خير. از آنجاييكه اين دندان پيش از اين عصب كشي شده است و اعصاب دندان خارج شده اند ممكن است فرد دردي احساس نكند اما نداشتن درد به معناي سلامتي كامل دندان نيست. البته در مواردي ممكن است عفونت داخل كانال ها چنان زياد باشد كه وارد استخوان شود و با از بين بردن بافت استخواني و بافت هاي مجاور براي بيمار توليد درد نمايد. بهترين راه پيشگيري از چنين وضعيتي كنترل هاي دوره اي با راديوگرافي توسط دندانپزشك مي باشد.
ميزان موفقيت درمان مجدد ريشه چقدر است؟
در کل، ميزان موفقيت درمان ريشه از درمان اوليه کمتر است اما به شرايط شخص و درمان قبلي نيز بستگي دارد. در مواردي که در درمان قبلي به ساختمان ريشه و شکل کانال صدمه نخورده است کار راحت صورت مي‌گيرد و نتيجه درمان هم معمولا مطلوب است اما در بعضي موارد اشکال‌هايي ايجاد شده است که يا به سختي رفع مي‌شود يا اصلا امکان رفع آن مشکل وجود ندارد. در اين موارد نتيجه درمان مورد سوال است.
کنترل نتيجه درمان بين 6 ماه تا 2 سال انجام مي‌شود. در طول اين مدت و پس از درمان نيز لازم است معاينه کلينيکي به وسيله دندان‌پزشک انجام گيرد و مشاهدات و علايم مورد بررسي قرار گيرد، به اين معني که دندان‌پزشک مطمئن شود که دندان مشکل ندارد و فاقد درد و عفونت است. همچنين ضرورت دارد با توجه به شرايط دندان به‌صورت دوره‌اي از دندان راديوگرافي تهيه شده و ضمن مقايسه تشخيص داده شود. به عبارت بهتر، معاينه دندان و دهان پس از 2هفته و گرفتن راديوگرافي 6 ماه، 1 سال و 2 سال پس از درمان توصيه مي‌شود.
اگر درمان مجدد با شكست مواجه شود چه راه حلي وجود دارد؟
در اکثر موارد مي‌توان براي نجات دندان جراحي پر‌ي‌اپيکال را انجام داد البته نتيجه درمان جراحي نيز تضمين شده نيست و احتمال عدم موفقيت وجود دارد. در اصل درمان مجدد و جراحي پري‌اپيکال تلاش براي حفظ دندان است و در اين دو درمان نيز احتمال شکست وجود دارد بنابراين بيمار ضمن آگاهي بايد ريسک عدم موفقيت درمان را قبول کند.
در برخي موارد، اين امکان وجود دارد که بدون درمان مجدد کار جراحي پري‌اپيکال انجام شود. بنابراين اندودانتيست مي‌تواند جراحي پري‌اپيکال را به بيمار پيشنهاد دهد و در صورت رضايت بيمار جراحي پري‌اپيکال انجام شود. در صورتي که بيمار به هيچ‌کدام از دو راه براي درمان راضي نباشد قاعدتا راهي جز خارج کردن دندان وجود ندارد.خوشبختانه امروزه با رايج شدن درمان ايمپلنت جايگزين کردن دندان‌ها راحت‌تر شده است هر چند که اين درمان نيز شرايط و مشکلات مخصوص به خود را دارد اما دندان‌پزشکان و بيماران ترجيح مي‌دهند دندان‌هاي مشکوک را خارج کرده و با ايمپلنت جايگزين کنند.